Ben jij echt ontwikkelbaar in je denken en doen? Durf jij je drijfveren, denkpatronen en overtuigingen tijdens intervisie tegen het licht te houden? Voor medewerkers in de zorg, onderwijs en rechtspraak is intervisie gesneden koek, maar in het bedrijfsleven wordt dit instrument minder vaak toegepast. Dat is een gemiste kans.
Wie zich in zijn functie wil blijven ontwikkelen, kan kiezen uit verschillende ‘tools’, zoals coaching, een 360 graden feedback gesprek, casuïstiek of intervisie. Via al deze methoden krijg je inzicht in je handelen.
Intervisie is een persoonsgericht, georganiseerd gesprek waarin je je samen met collega’s of vakgenoten ‘stort’ op een werkgerelateerd vraagstuk dat bij jou of een ander leeft. Het draait niet zozeer om het oplossen van een concrete vraag of om het vinden van een pasklaar antwoord op een specifiek probleem. Dat noem ik het speuren in de bovenstroom, het terrein van je inhoudelijke werkzaamheden, dagelijkse taken en afspraken.
Intervisie gaat meer over het zoeken naar het onderliggende ‘waarom’. Waarom laat ik een deadline zo vaak passeren? Hoe komt het toch dat het teamoverleg altijd zo stroef verloopt? Wie tijdens een intervisie begint met het stellen van ‘bovenstroom-vragen’, komt vroeg of laat uit bij de onderstroom.
Dat is het gebied van onbewuste aannames, eerder opgedane ervaringen, onuitgesproken ergernissen en persoonlijke (eigen)aardigheden. Het is vaak deze onderstroom, waardoor teams minder doeltreffend (gaan) functioneren.
Door deze verborgen verbanden, verhoudingen en overtuigingen aan de oppervlakte te brengen, krijg je inzicht in je eigen handelwijze en de ‘motieven’ van je directe collega’s of teamleden. Intervisie is dus allesbehalve navelstaren! Het is een leerzame zoektocht, een ontdekkingsreis in teamverband. En belangrijk! Bij intervisie gaan alleen medewerkers in gesprek die binnen de organisatie op hetzelfde hiërarchische niveau staan.
Natuurlijk vergt een goede intervisie een methodische en gestructureerde aanpak. Er zijn verschillende werkwijzen, zoals de incidentmethode en het Socratische model. De eerste is bijvoorbeeld geschikt voor het uitwerken van een bepaalde gebeurtenis op de werkvloer. Hoe heeft dit voorval kunnen plaatsvinden?
Samenvattend: intervisie is een werkgerelateerd, gestructureerd gesprek tussen betrokken collega’s, waarbij vooral ‘onder de motorkap’ wordt gekeken om te achterhalen waarom een probleem zich op de werkvloer voordoet, of wat maakt dat je iets wat jij wilt realiseren niet of moeilijk in beweging krijgt.
Bij elke vorm van intervisie spreek je vooraf spelregels af. Op tijd komen; voorbereid zijn; elkaar laten uitpraten, enzovoort. Goed naar elkaar luisteren en elkaar uit laten praten is vaak moeilijker dan je denkt! Vanzelfsprekend vindt het gesprek plaats in een veilige ambiance en ook blijft de gedeelde informatie altijd binnenskamers.
Voor professionals is het doel van intervisie om van elkaar te leren. Om dat doel te verwezenlijken, is het belangrijk dat elk groepslid bereid is om op zijn eigen handelen te reflecteren. Als deelnemer moet je in staat en bereid zijn je eigen gedrag te analyseren en je emoties te (h)erkennen.
Een tweede voorwaarde voor een geslaagde intervisie is de durf om je kwetsbaar op te stellen. Het is belangrijk dat je de wil hebt om over jezelf te leren, jouw reactie- en interactiepatronen te herkennen en die te leren veranderen. Neem je deel omdat het van je verwacht wordt of ben je echt nieuwsgierig hoe je jezelf en je team kan ontwikkelen?
Denk dus niet te lichtzinnig over een goede Intervisie. Het is een (in)spannende, informatieve en reflectieve bezigheid en niet eventjes een ‘succesrondje’ afhandelen.
Durf jij jezelf vragen te stellen als:
Wanneer je met een onderzoekende mindset het antwoord wilt vinden op zulke vragen, dan is Intervisie voor jou een prima instrument.
Intervisie kan bijvoorbeeld nuttig zijn voor medewerkers die het moeilijk vinden om grip te houden op hun agenda. Een reden kan zijn dat iemand zich over-verantwoordelijk voelt. Maar waarom is dat? Is zo’n medewerker aan het zorgen voor een collega? Of ontneemt hij een ander verantwoordelijkheid, omdat hij van mening is dat deze medewerker te kort schiet. Intervisie kan motieven, verbanden en processen bloot leggen, die lang een sluimerend, verborgen bestaan hebben geleid.
Voor medewerkers in de hulpverlening, gezondheidszorg, jeugdzorg en reclassering is intervisie een bekend instrument. Zij hebben een professionele band met hun cliënten, waarbij sprake is van een ongelijke (machts)relatie. Deze professionals zijn weliswaar erg betrokken bij het wel en wee van hun cliënten, maar in hun opleiding leren ze om gepaste afstand te bewaren, om emotioneel niet té betrokken te raken. Als zorgprofessional kom je namelijk niet tot handelen als je volledig in beslag wordt genomen door de problemen van je cliënt. Om die reden oefenen welzijn- en zorgprofessionals in hun opleiding al met intervisie. En voor hun beroepscertificering is het deelnemen aan intervisie zelfs verplicht.
Buiten deze beroepsgroepen wordt dit instrument veel minder vaak toegepast. In veel bedrijven gaat het vooral over de ‘bovenstroom’. Je staat wellicht op gelijke voet met collega’s, leveranciers en klanten. Feit blijft dat ook hier sprake is van een professionele relatie. Op de ‘reguliere’ werkvloer moet je soms ook grenzen aangeven, in een overleg wil je ook de regie houden en soms moet je een klant teleurstellen of een leverancier flink de waarheid vertellen. Wanneer dat niet lukt is het zinvol om als medewerker met je team in ‘de onderstroom’ te duiken. Na te gaan: waaraan ligt het dat ik er niet doorheen kom? Dus niet: hij is/doet altijd zo…… Maar: als hij zo doet, wat triggert dat dan in mij en hoe zou ik daar zo mee kunnen omgaan dat hij wel in beweging komt? Intervisie leert je dus ook om te kijken naar jouw eigen patronen, kracht en beïnvloedingsmogelijkheden.
Wil je als team plezieriger en efficiënter gaan werken? Dan is intervisie een prima instrument. Wie wil niet tot een betere prestatie komen? Met intervisie leer je de aanpak van jezelf en van collega’s begrijpen en waarderen. Het is de tool om je zelfinzicht te vergroten en om als team te groeien. Ik zie Intervisie als ‘het leren slijpen van je eigen gereedschap’.